BALADAZer dakizu baladei buruz?
Taldezka hainbat testu irakurri eta ondoren, eskemak egin genituen taldezka. Egun pare batzuk igaro genituen taldezka lana eginez eta amaitu genuenean bakarka testu horien azken eskema laburra egin genuen. Hona hemen testua Balada, Ballade hitzetik dator. Hasieran, Trobadoreen artean erabiliak ziren, Kanturako eta dantzarako eta denbora aurrera joan ahala, errezitatzeko erabiliak izan ziren. Ahoz transmitituak. Izaera narratiboa duen genero poetikoa da. Euskal literaturan, erromantzea eta kontapoesia deitzen ziren. Baina, gaur egun baladak eta erromantzeak desberdinak dira. Baladak, iraupen luzekoak izan ziren. Erdi Aro hasieratik XVIII. mendera arte. Juglaria berri bat garatu zen. Hau da, iparraldean idatzitako hainbat balada, (frantsesak), hegoaldean itzulituak izan ziren. Hasieran gai orokorra erlijiosoa zen. Garai haietan sinismen handia baitzeukaten erlijioan. Eta geroago, amodiozkoak agertu ziren. Ahoz transmititzen zirenez, anonimoak dira. Baladak, normalean, istorio labur baten berri ematen du, hasi eta amaitu. Gaiari begiratuz, gertaera bortitzak eta gogorrak izaten dira gehienetan, nagusienak elkarrizketan bidez adieraziak. Pertsonaien inguruan ez zaigu ia ezer esaten. Jokabideen inguruan ez dago iritzi moralik. Hau da, pertsonaien sentimenduen, pentsamenduen… inguruan. Baladak hainbat formatan sailkatzen dira neurtzeko. Hiru neurtitz, isometrikoak eta lelo batez bukatuak, zortzi neurtitz, ababbcbc errimaz, lau neurtitzko igortearekin, bcbc errimaz eta hamar neurtitz, bost edo zazpi neurtitzko igortearekin. Nabarmentzekoa da, herrialdearen arabera ezberdinak direla haien forma. Gaien arabera sailkatzen dira. Eredu epikoa; XV. mendetik XVI. mendera. Gaiak dira: Erdi Aroaren bukaerako guda, Jauntxoen ekintzak eta bizi-giroa. Eredu epiko-lirikoak; XVIII. mendekoak dira. Kontagai guduak eta maitasunak kontatzen dituzte eta ez dira zehatzak. Eta azkenik, eredu lirikoa. Bertan elkarrizketa forman adieraziak, eta ia gai bakarra amodiozkoa. Bukatzeko, baladak hainbat ezaugarri dituzte. Errepikapena, erabiliena dela. Paralelisoa, ideia eta egitura sintatikoak behin eta berriz erabiliak. Elkarrizketa, unerik dramatikoan erabiliak eta azkenik, metrika eta errima. Metrikan ez dago araurik eta errima soinuen bitartez erabilia da. Oroimena oinarria da baladan, horregatik metrika eta errima erabiliz dira kantatuak, errazago egiteko gogoratzea. |
GOLDEN GATE PARK
Edit this text to make it your own
Edit this text to make it your own. To edit, simply click directly on the text and start typing. You can move the text by dragging and dropping the Text Element anywhere on the page. |
ARCHES
Edit this text to make it your own
Edit this text to make it your own. To edit, simply click directly on the text and start typing. You can move the text by dragging and dropping the Text Element anywhere on the page. |